1. GİRİŞİMSEL İŞLEMLER

 Hastalıkların tanısı ve uygun tedavinin yapılabilmesi için hastaya bir takım tahlil ve tetkikler yapılmaktadır. Yapılan bu tahlil ve tetkikler sonrası hastalıkların tanısı konulup tedavisi planlanabildiği gibi bazen ileri tetkikler gerekebilir. Bu amaçla yapılan işlemlerin hepsi girişimsel işlemlerdir. Girişimsel işlemler invaziv veya noninvaziv olabilir. Girişimsel işlemlerin sınıflandırılması aşağıda verilmiştir.

 1.1. Girişimsel İşlemlerin Sınıflandırılması Girişimsel işlemler; amaçlarına, hasta üzerinde oluşturduğu riske, acil ve zorunlu oluşuna, elektif (seçimli) veya isteğe bağlı oluşuna göre 4 grupta sınıflandırılır.  Amaçlarına Göre Girişimsel İşlemler  Diagnostik Girişimsel işlemler: Tanı koymak için yapılan cerrahi müdahalelerdir.Örneğin, biyopsiler.  Eksploratif girişimsel işlemler: Tüm tetkikler yapılmasına rağmen teşhis konulamayan durumlarda yapılan cerrahi müdahalelerdir. Örneğin, teşhis konulamayan akut batın tablolarında batının açılması.  Palyatif girişimsel işlemler: Kesin tedavi yapılamayan durumlarda, semptomları hafifletip hastayı rahatlatmak amacıyla yapılan girişimsel işlemlerdir. Örneğin, geçici olarak trakeostomi açılması.  Radikal (küratif) girişimsel işlemler: Patolojik oluşumu ortadan kaldırmak, esas tedaviyi sağlamak için yapılan girişimsel işlemlerdir. Örneğin, safra kesesinin çıkarılması.

 ÖĞRENME FAALİYETİ–1 ARAŞTIRMA ÖĞRENME KAZANIMI 3

 Konstrüktif girişimsel işlemler: Konjenital bozuklukları onarmaya yönelik yapılan girişimsel işlemlerdir. Örneğin, yarık damağın düzeltilmesi.  Rekonstrüktif girişimsel işlemler: Yapıyı tekrar eski hâline getirmek için yapılangirişimsel işlemlerdir. Örneğin, yanıklarda veya geniş yaralarda greft yapılması.

                       Bugün hastanın sedyeye naklini video olarak izleyeceğiz

1. MUAYENE / TEDAVİ AMAÇLI POZİSYONLAR

Bireye yatak içinde doğru, güvenli ve dinlendirici pozisyon verebilmek, rahat uyumasını sağlamak, kas-iskelet ve hayati organlarında meydana gelebilecek bozulmaları önlemek amacıyla sağlıklı ve doğru pozisyonların bilinmesi gerekir. Uzun süre yatak istirahatine alınan hasta bireylerde ve tam bir dinlenme için sağlıklı bireylerde, yatış pozisyonundan dolayı ortaya çıkabilecek sorunları önlemek için bazı ilkelere uyulmalıdır. Pozisyona göre farklı vücut bölümleri desteklenmeli, uzun süre aynı pozisyonda kalınmamalı, dar giysiler giyilmemelidir. Hastanın mevcut anatomik pozisyonunun korunarak günlük yaşam aktivitelerini sürdürebilmesi sağlanmalı, hastanın deri bütünlüğü korunmalı ve olası komplikasyonlar önlenmelidir.

1.1. Dorsal Rekümbent Pozisyonu Perine bakımı, sürgü verme, vajinal ilaç uygulama, kadınlarda üriner kateter takılması gibi uygulamalarda kullanılan bir pozisyondur. Hasta öncesi sırtüstü pozisyonuna getirilir. Daha sonra hastanın dizleri bükük, ayak tabanları yatak ile tam temas edecek biçime getirilir. Ayaklar yan yana ve hafifçe açıktır. Hastaya pozisyon verirken kullanılan malzemeler; eldiven, yastık, çarşaftır.  Dorsal rekümbent pozisyonunun veriliş tekniği:  İşlem öncesinde eller, el yıkama standardına göre yıkanır.  Eldiven giyilir.  Hasta kimlik kontrolü yapılır.  Hasta, işlem hakkında bilgilendirilir.  Gerekli güvenlik önlemleri alınır (sandalye ve yatak kilitlerinin kapatılması vb.).  Paravan/ perde çekilerek hastanın mahremiyeti sağlanır.   Hasta önce sırtüstü pozisyona getirilir.  Hastanın dizleri bükük, ayak tabanları yatak ile tam temas edecek biçime getirilir.  Ayaklar yan yana getirilerek hafifçe açılır.  Hasta veya yaralının üzerine köşeli olarak çarşaf örtülür.  Çarşafın kenarda kalan bölümleri hastanın ayakları altına sarılır; ortada kalan uçlarından birisi göğüs üzerine diğer ucu da bacaklarının arasına örtülür. Bu pozisyon verilirken hastanın üzeri gerektiği kadar açılır.  İşlem bittiğinde hastaya işlemin bittiği açıklanarak hasta rahatlatılır.  Kontaminasyonu önlemek amacıyla eller, el yıkama standardına göre yıkanır. : Dorsal Rekümbent pozisyonu Dorsal rekümbent pozisyonu verilirken; hastanın üzeri gerektiği kadar açılarak üşümemesine dikkat edilir. Hoşgörülü davranılarak mahremiyet duygusuna saygı gösterilir.

1.2. Litotomi Pozisyonu Çoğunlukla jinekoloji muayenelerinde ve ameliyatlarında, makattan yapılan bazı ameliyatlarda, normal doğum eyleminde, üriner katater takılması ve sistoskopide kullanılan bir pozisyondur. Litotomi pozisyonunda, hasta sırt üstü uzanmış, bacaklar dizlerden kıvrılarak göğsüne doğru çekilmiş, ayaklar bir destek üzerine yerleştirilmiştir. Bacaklar omuz genişliğinde açıktır. Böylece perine bölgesi kolayca muayene edilebilir. Bu pozisyon hasta yatağında da verilebilir. Dorsal rekümbente benzer. Farkı, bu pozisyonda bacaklar açıktır ve ayaklar bir destekle kaldırılır.  Hastaya pozisyon verirken kullanılan malzemeler:  Hasta yatağı,  El yıkama malzemeleri,  Eldiven,  Çarşaf,  Battaniye,  İnce yastıklar. 8  Litotomi pozisyonunun veriliş tekniği:  İşlem öncesinde eller, el yıkama standardına göre yıkanarak eldiven giyilir.  Hasta kimlik kontrolü yapılarak hastanın bilinci açıksa işlem hakkında bilgilendirilir.  Sandalye ve yatak kilitlerinin kapatılması gibi gerekli güvenlik önlemleri alınır.  Paravan/ perde çekilerek hastanın mahremiyeti sağlanır.  Hasta jinekolojik muayene masasına sırtüstü yatırılır.  Bacaklar dizlerden kıvrılarak göğsüne doğru çekilir.  Ayaklar bir destek üzerine yerleştirilir.  Bacaklar omuz genişliğinde açılır.  Kalça, jinekolojik masanın önüne doğru kaydırılır ve üzeri köşeli bir çarşafla örtülür.  Hastanın ellerini başına koyması ya da iki yanına uzatması sağlanır.  İşlem bittiğinde hasta bilgilendirilerek rahatlatılır.  Eldivenler çıkarılarak eller, el yıkama standardına göre yıkanır.  Jinekolojik muayene masası  Litotomi pozisyonu verilirken dikkat edilmesi gerekenler:  Hasta üzeri düzgünce örtülerek üşümemesine dikkat edilmelidir.  Hasta hem fiziksel hem ruhsal yönden rahatsızlık verir ve utanmasına neden olur. Bu nedenle hasta, litotomi pozisyonunda mümkün olduğu kadar kısa süreli tutulmalı ve mahremiyetine saygı gösterilmelidir.

 1.3. Supine Pozisyonu Sırt üstü yatış pozisyonudur. Vücut sanki ayakta, dik pozisyondaymış gibi durmalıdır.  Supine pozisyonunun verildiği durumlar:  Omurilik cerrahisi ve bazı spinal anestezi (Sadece bel bölgesinden aşağıda bulunan organlara yapılan operasyonlarda kullanılan anestezi çeşididir.) uygulamalarından sonra,  Omurga travması, bacak kırığı şüphesi durumlarında,  Üriner sistem ve batın travmalarında, 9  İlk yardım uygulamalarında,  Baş, boyun, yüz, göğüs bölgesi, meme, koltuk altı, kalp, karın, kol ve bacak muayenelerinde,  Hareket edemeyen yatağa bağımlı hastalarda,  Bazı ilaç uygulamalarında kullanılır.

Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız.

 1. (...) Yaşam bulgularının değerlendirilmesinde izlenen bulguların normal sınırlarının bilinmesi gerekir.
 2. (…)Timpanik yolla vücut sıcaklığı ölçümünde yetişkinlerde kulak kepçesi aşağı ve geriye, 3 yaş altı çocuklarda yukarı geriye doğru açılarak prob yerleştirilir. 
3. (…) Nabız ilk kez ölçülecekse ve düzensiz ise apikal ölçüm yapılmalıdır. 
4. (…) Aritmilerde ve 2-3 yaş altı çocuklarda radyal nabız ölçümü yapılmalıdır. 
5. (…) Hipoksi hücre ve dokuların yeterli oksijen alamamasıdır. 
6. (…) Solunum saymada 15 saniye sayıp 4 ile çarpma daha doğru sonuç verir.
7. (…) Korku, endişe, ağrı gibi durumlar kan basıncını düşürür. 
8. (…)Kan basıncı ölçümünde manşet şişirilirken brakial arter palpe edilmeli, nabzın kaybolduğu değerden 30 mm/Hg yukarısına kadar işleme devam edilmelidir.
9. (…)Bilinç düzeyi uyanık olma, uyanıklığı koruma, devam ettirme veya ettirebilme durumudur. 10. (…) Epidermis derinin alt bölümlerini koruyan en dış tabakasıdır. 

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız 
1. ………………….. ateş, sabah akşam sıcaklık farkı 1 °C den fazladır ;ancak en düşük düzeyde bile 37 °C’nin üzerindedir.
 2. Oral yolla vücut sıcaklığı ölçümünde termometre hastanın ………………………….. ……………………. ……………………………. yerleştirilir. 
3. Kalp atımlarının düzeninin yani nabız ritminin bozulduğu duruma…………… denir.
4. Dakikadaki nabız hızının 100 atımın üzerine çıkmasına ……………………….denir. 
5. Solunum hızının dakikada 10’ un altına düşmesine ………………………….. 24’ ün üzerine çıkmasına ……………………… denir.
6. Sol ventrikülün sistolü sırasında arterlerde oluşan yüksek basınca ………………………………………, diastol sırasında arter duvarındaki sürekli basınca ……………………………… denir. MODÜL DEĞERLENDİRME 50 
7. Arteryel basıncı ölçüm bölgeleri,……………………………, ………………………, …………………………………… 
8. Bireyin uyanık, kendisinin ve çevresinin farkında olması hâline ………………denir. 
9. Deri değişikliklerinin değerlendirilmesinde ………………………………….. ve ……………………………. yöntemlerinden faydalanılır. 
10. ………………..deri kılcal damarlarının genişlemesi sonucu oluşan, üzerine basılınca solan kızarıklıktır.

MODÜL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI
1 D 2 Y 3 D 4 Y 5 D 6 Y 7 Y 8 D 9 D 10 D
1 bacaklı 2 dilin sağ/sol altyanı 3 aritmi 4 taşikardi 5 bradipne-takipne 6 sistolik kan basıncı- diastolik kan basıncı 7 brakial-popliteal-dorsalis pedis arter 8 bilinç 9 inspeksiyon- palpasyon 10 eritem

                        VÜCUT MEKANİĞİNİN DOĞRU KULLANILMASIhttp://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller/Hasta%20Nakli.pdf

  

1. MUAYENE ODALARI 

1.1. Muayene Odasının Özellikleri Muayene odaları, hasta veya yaralıların değerlendirildiği birimlerdir. Dala uygun pozisyon verme kapasitesi olan sedye ve muayene masaları ( jinekolojik muayene masası, diş muayene masası vb.),mahremiyeti korumak amacıyla muayene masalarını birbirinden ayıran perde ya da paravan ve portable (taşınabilir) oksijen tüpü bulunmalıdır. Hasta muayene odalarında uzmanlık dalına uygun araç gereç ve donanım, soyunma bölümü ve lavabo bulunur. Muayene odaları toplamda asgari 16m2alanda, gürültüden uzak, aydınlık, havadar, temiz, 18-22oC oda ısısına sahip olmalıdır. http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller/Muayene%20ve%20M%C3%BCdahale%20Odalar%C4%B1.pdf

hasta yatağı yapımı

2. HASTA YATAĞI YAPIMI

Hastalar günün önemli bir bölümünü yataklarında geçirir. Bu nedenle hasta yatağının temiz ve rahat olması,hastayı fiziksel ve psikolojik olarak etkiler.Uyku düzeninin kalitesinde yatağın rolü büyüktür.Hasta yatağı yapımında şu hususlara dikkat edilmelidir:  Eller, işlem öncesi ve sonrası el yıkama talimatnamesine göre yıkanmalı, yüzük ve bileklik gibi takılar çıkarılmalı, tırnaklar daima kısa kesilmelidir.  Kontaminasyonu önlemek için burun ve ağzı tamamen kapatan, tek kullanımlık maske takılmalı, saçlar toplanarak başa bone geçirilmelidir.  Sağlık personeli ve hasta yönünden vücut mekaniği ilkelerine dikkat edilmelidir.  Hastanın mahremiyeti korunmalı, güvenliği ve rahatı sağlanmalı, alışkanlıkları ve hareketliliği/bağımsızlığı devam ettirilmelidir.  Çarşaf vb. malzemeleri değiştirme sıklığı hastanın tüm gün yatması ve gereksinimlerine göre ayarlanmalıdır.  Odanın havalandırılması sırasında camlar açık, kapı kapalı tutulmalı, hastanın üşümesi engellenmelidir.  Hastanın döndürülmesi /hareket ettirilmesi sırasında deri bütünlüğü korunmalı, hastaya nazik davranılmalıdır.  Yatak yapımı için gerekli malzemeler kullanış sırasına göre hasta ünitesi içinde kolay ulaşılabilecek temiz bir alana konmalıdır. Zaman kaybını önlemek için kullanılacak malzemeler eksiksiz olarak hazırlanmalıdır.  Temiz malzemeler her zaman yatağı ortalayacak şekilde yerleştirilmeli; işlem temizden kirliye, başucundan ayakucuna, yakın taraftan uzak tarafa doğru tamamlanmalıdır. ARAŞTIRMA ÖĞRENME KAZANIMI ÖĞRENME FAALİYETİ–2 26  Karşılıklı bulaşmayı önlemek için malzemelere az dokunulmalı, üniformaya yakın tutulmamalıdır.  Kirliler kesinlikle yere konulmamalıdır. Çarşaflar silkelenmeden, havalandırılmadan, kirli kısımları içe gelecek şekilde toplanmalı, kirli torbası/arabasına atılmalıdır.  Her malzeme teker teker yerleştirilip sıkıştırılmalı, köşeler çözülmeyecek şekilde yapılmalıdır.Hastanın üstüne gelen malzeme omuzlarını örtecek şekilde yerleştirilmelidir.Ancak yatak takımları çok sıkı olmamalı, hastanın ayakları normal anatomik pozisyonda kalabilmelidir.  Çarşaf, ara muşambası, ara çarşafı gergin olmalıdır.  Düzen ve estetiğe önem verilmelidir.  Kirli takımlar içinde enjektör kapağı,iğne vb. tıbbi atıklar kontrol edilmeli, yaralanmalara karşı dikkatli olunmalıdır.Bu atıklar, kesici-delici tıbbi atık kutusuna atılmalıdır.http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller/Hasta%20Odas%C4%B1%20Haz%C4%B1rlama.pdf