1. MUAYENE / TEDAVİ AMAÇLI POZİSYONLAR

Bireye yatak içinde doğru, güvenli ve dinlendirici pozisyon verebilmek, rahat uyumasını sağlamak, kas-iskelet ve hayati organlarında meydana gelebilecek bozulmaları önlemek amacıyla sağlıklı ve doğru pozisyonların bilinmesi gerekir. Uzun süre yatak istirahatine alınan hasta bireylerde ve tam bir dinlenme için sağlıklı bireylerde, yatış pozisyonundan dolayı ortaya çıkabilecek sorunları önlemek için bazı ilkelere uyulmalıdır. Pozisyona göre farklı vücut bölümleri desteklenmeli, uzun süre aynı pozisyonda kalınmamalı, dar giysiler giyilmemelidir. Hastanın mevcut anatomik pozisyonunun korunarak günlük yaşam aktivitelerini sürdürebilmesi sağlanmalı, hastanın deri bütünlüğü korunmalı ve olası komplikasyonlar önlenmelidir.

1.1. Dorsal Rekümbent Pozisyonu Perine bakımı, sürgü verme, vajinal ilaç uygulama, kadınlarda üriner kateter takılması gibi uygulamalarda kullanılan bir pozisyondur. Hasta öncesi sırtüstü pozisyonuna getirilir. Daha sonra hastanın dizleri bükük, ayak tabanları yatak ile tam temas edecek biçime getirilir. Ayaklar yan yana ve hafifçe açıktır. Hastaya pozisyon verirken kullanılan malzemeler; eldiven, yastık, çarşaftır.  Dorsal rekümbent pozisyonunun veriliş tekniği:  İşlem öncesinde eller, el yıkama standardına göre yıkanır.  Eldiven giyilir.  Hasta kimlik kontrolü yapılır.  Hasta, işlem hakkında bilgilendirilir.  Gerekli güvenlik önlemleri alınır (sandalye ve yatak kilitlerinin kapatılması vb.).  Paravan/ perde çekilerek hastanın mahremiyeti sağlanır.   Hasta önce sırtüstü pozisyona getirilir.  Hastanın dizleri bükük, ayak tabanları yatak ile tam temas edecek biçime getirilir.  Ayaklar yan yana getirilerek hafifçe açılır.  Hasta veya yaralının üzerine köşeli olarak çarşaf örtülür.  Çarşafın kenarda kalan bölümleri hastanın ayakları altına sarılır; ortada kalan uçlarından birisi göğüs üzerine diğer ucu da bacaklarının arasına örtülür. Bu pozisyon verilirken hastanın üzeri gerektiği kadar açılır.  İşlem bittiğinde hastaya işlemin bittiği açıklanarak hasta rahatlatılır.  Kontaminasyonu önlemek amacıyla eller, el yıkama standardına göre yıkanır. : Dorsal Rekümbent pozisyonu Dorsal rekümbent pozisyonu verilirken; hastanın üzeri gerektiği kadar açılarak üşümemesine dikkat edilir. Hoşgörülü davranılarak mahremiyet duygusuna saygı gösterilir.

1.2. Litotomi Pozisyonu Çoğunlukla jinekoloji muayenelerinde ve ameliyatlarında, makattan yapılan bazı ameliyatlarda, normal doğum eyleminde, üriner katater takılması ve sistoskopide kullanılan bir pozisyondur. Litotomi pozisyonunda, hasta sırt üstü uzanmış, bacaklar dizlerden kıvrılarak göğsüne doğru çekilmiş, ayaklar bir destek üzerine yerleştirilmiştir. Bacaklar omuz genişliğinde açıktır. Böylece perine bölgesi kolayca muayene edilebilir. Bu pozisyon hasta yatağında da verilebilir. Dorsal rekümbente benzer. Farkı, bu pozisyonda bacaklar açıktır ve ayaklar bir destekle kaldırılır.  Hastaya pozisyon verirken kullanılan malzemeler:  Hasta yatağı,  El yıkama malzemeleri,  Eldiven,  Çarşaf,  Battaniye,  İnce yastıklar. 8  Litotomi pozisyonunun veriliş tekniği:  İşlem öncesinde eller, el yıkama standardına göre yıkanarak eldiven giyilir.  Hasta kimlik kontrolü yapılarak hastanın bilinci açıksa işlem hakkında bilgilendirilir.  Sandalye ve yatak kilitlerinin kapatılması gibi gerekli güvenlik önlemleri alınır.  Paravan/ perde çekilerek hastanın mahremiyeti sağlanır.  Hasta jinekolojik muayene masasına sırtüstü yatırılır.  Bacaklar dizlerden kıvrılarak göğsüne doğru çekilir.  Ayaklar bir destek üzerine yerleştirilir.  Bacaklar omuz genişliğinde açılır.  Kalça, jinekolojik masanın önüne doğru kaydırılır ve üzeri köşeli bir çarşafla örtülür.  Hastanın ellerini başına koyması ya da iki yanına uzatması sağlanır.  İşlem bittiğinde hasta bilgilendirilerek rahatlatılır.  Eldivenler çıkarılarak eller, el yıkama standardına göre yıkanır.  Jinekolojik muayene masası  Litotomi pozisyonu verilirken dikkat edilmesi gerekenler:  Hasta üzeri düzgünce örtülerek üşümemesine dikkat edilmelidir.  Hasta hem fiziksel hem ruhsal yönden rahatsızlık verir ve utanmasına neden olur. Bu nedenle hasta, litotomi pozisyonunda mümkün olduğu kadar kısa süreli tutulmalı ve mahremiyetine saygı gösterilmelidir.

 1.3. Supine Pozisyonu Sırt üstü yatış pozisyonudur. Vücut sanki ayakta, dik pozisyondaymış gibi durmalıdır.  Supine pozisyonunun verildiği durumlar:  Omurilik cerrahisi ve bazı spinal anestezi (Sadece bel bölgesinden aşağıda bulunan organlara yapılan operasyonlarda kullanılan anestezi çeşididir.) uygulamalarından sonra,  Omurga travması, bacak kırığı şüphesi durumlarında,  Üriner sistem ve batın travmalarında, 9  İlk yardım uygulamalarında,  Baş, boyun, yüz, göğüs bölgesi, meme, koltuk altı, kalp, karın, kol ve bacak muayenelerinde,  Hareket edemeyen yatağa bağımlı hastalarda,  Bazı ilaç uygulamalarında kullanılır.